Dersim katliamının 80. yılında açıklama yapan İnsan Hakları Derneği (İHD), konunun insan hakları hukuku bakımından geçmişle yüzleşme konusu olduğunu vurguladı.

4 Mayıs 1938’te Dersim’de askeri operasyonlar başlatılmış ve bu operasyonlarda onbinlerce Kürt ve Alevi katledilmişti. İHD bu operasyonların niteliğini, soykırım olarak niteliyor.

“Yüzleşme dönemi başlatılmalı”

İHD, 2011 yılında, o dönem başbakan olan Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın AKP İl Başkanları toplantısında Dersim katliamı için devlet adına özür dilemiş olmasını 25 Kasım 2011 tarihli, “Dersim katliamı İçin Özür Dilemek Bir Başlangıçtır” başlıklı basın açıklamasında olumlu değerlendirmişti.

Derneğin bugünkü açıklamasında da geçmişle yüzleşme süreciyle ilgili o açıklamadaki görüşler hatırlatıldı:

“İnsan hakları savunucuları, Türkiye’nin gerek devleti gerekse de toplumu bakımından bir bütün olarak geçmişiyle yüzleşmesi gerektiğini savunuyor.

“Bu yüzleşme dönemi, İkinci Meşrutiyet’in ilan edildiği ve İttihat ve Terakki’nin iktidara geldiği 1908 yılından itibaren başlatılmalı.

“Türkiye geçmişiyle yüzleşme sürecine girmek durumunda.”

“İnsanlığa karşı suçlarla” yüzleşme

İnsan Hakları Derneği, şu konularda yüzleşme yaşanması için hakikat komisyonu kurulması gerektiği kanaatinde:

• * Kürt sorununda uygulanan asimilasyon politikası sonucunda inkâr ve imhanın neden olduğu insanlığa karşı suçlar, insancıl hukuk ihlalleri, toplum üzerinde etkili ciddi şiddet olayları, askeri darbe dönemlerinde Kürtlere uygulanan sistematik insan hakları ihlalleri;
• * Lozan Anlaşması kapsamına giren azınlıklar ile evrensel hukuk ilkelerine göre kabul edilen azınlıklara uygulanan insanlığa karşı suçlar, zorla veya başkaca yollardan göç ettirme politikaları, ciddi şiddet olayları, sistematik insan hakları ihlalleri;
• * Cumhuriyet kurulduğundan beri rejime muhalif olan komünistler, sosyalistler, dindarlar, entelektüeller gibi rejim muhaliflerine yönelik insanlığa karşı suçlar, ciddi şiddet olayları, sistematik insan hakları ihlalleri;
• * Askeri darbeler döneminde yapılan sistematik insan hakları ihlalleri, ciddi şiddet olayları;
• * Hapishanelerde işlenen insanlığa karşı suçlar, ciddi şiddet olayları, sistematik insan hakları ihlalleri;
• * Alevilere uygulanan insanlığa karşı suçlar, ciddi şiddet olayları, sistematik insan hakları ihlalleri;
• * Devlet içindeki Kontrgerilla – JİTEM gibi yasadışı faaliyetlerin açığa çıkarılarak, bunların işlediği insanlığa karşı suçlar, ciddi şiddet olayları;
• * Ermenilere 1915 ile 1923 yılları arasında yapılan insanlığa karşı suçlar ile soykırım suçlarının açığa kavuşturulması;
• * Dersim’de 1930’lu yıllarda Kürt ve Alevilere yapılan insanlığa karşı suçlar ile soykırım suçlarının açığa kavuşturulması.