Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre mevsim etkilerinden arındırılmış tüketici güven endeksi mayıs ayında bir önceki aya göre yüzde 13, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 20 azalarak 55,3 oldu.

Bu, endeksin hesaplanmaya başladığı 2004’ten bu yana en düşük seviye. Küresel krizin yaşandığı 2008’de en düşük seviye, kasım ayında 55,7 ölçülmüştü.

Türkiye İstatistik Kurumu ve Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası işbirliği ile yürütülen tüketici eğilim anketi sonuçlarına dayandırılarak hesaplanan endeks 100’ün altındaysa, tüketicilerin ekonomi beklentilerinin olumsuz olduğunu ve ekonomide küçülme veya kötüleşme beklendiğini gösteriyor.

İşsizlik beklentisi tarihin en kötü seviyesinde

Hanelerin maddi durumu, genel ekonomik durum, işsiz sayısı, tasarruf etme ihtimaline yönelik beklentiler de endeksin alt başlıklarını oluşturuyor.

Buna göre nisan ayında 63,5 olan işsiz sayısı beklentisi ise yüzde 11,3 azalışla 56,3’e kadar geriledi. Bu da veri tarihinin en düşük işsizlik beklentisi.

İşsiz sayısı beklentisi endeksinin artması işsiz sayısı beklentisinde azalışı, azalması ise işsiz sayısı beklentisinde artışı gösteriyor.

TÜİK verilerine göre Türkiye’de işsizlik 14,7 seviyesinde.

Hanenin maddi durum beklentisi dövizin rekor kırdığı döneme yaklaştı

Gelecek 12 aylık döneme ilişkin hanenin maddi durum beklentisi endeksi Nisan ayında 82,2 iken, mayısta yüzde 10,1 oranında azalarak 73,9 oldu.

2004’ten bu yana en düşük Ekim 2018’de 73,5 seviyesini alan maddi durum beklentisi endeks, 2008 krizi döneminde 78 seviyelerini görmüştü.

Genel ekonomik durum beklentisinde yüzde 15 gerileme

Gelecek 12 aya ilişkin genel ekonomik durum beklentisi endeksi ise mayısta bir önceki aya göre yüzde 14,9 gerileyerek 70,1 oldu.

Şubat 2004’te 130 üzerine çıkarak zirve seviyeyi gören bu beklenti endeksi, Kasım 2008’de 67,3’le en düşük değerini almıştı.

Tasarruf beklentisinde en yüksek aylık düşüş

Bir önceki ay 26 seviyesinde gerçekleşen tasarruf etme ihtimali endeksi ise yüzde 20,3 oranında düştü ve 20,8 oldu.

“Tasarruf etme ihtimalim var” diyenleri ölçen endeks en düşük seviyesini 18,32 ile Ocak 2019’da görmüştü. Ancak endeksin en hızlı düşüşü bu ay yaşandı.

Nisandan mayısa yüzde 20,3 gerileyen endeks, 2012 yılında eylülden ekime yüzde 20,2 azalmıştı.

Ekonomistler ne dedi?

Ekonomist Ali Rıza Güngen, Twitter’dan yaptığı açıklamada “Ekonomi yönetimi söylemini anlamak için endeksler üzerinden kılavuz oluşturmak mümkün” dedi ve Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak’ın mart ayında yaptığı “İktisadi faaliyette en kötü geride kalmıştır” açıklamasına atıfta bulunan bir grafik paylaştı: 

Ekonomist Mustafa Sönmez ise endeksin 2008 kasımında bu değere yaklaştığını ancak tüketicinin bugünkü kadar karamsar olmadığına vurgu yaptı.

Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakultesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Yalçın Karatepe Twitter’dan yaptığı açıklamada “Geçen sene kurların çok yükseldiği dönemde bile bu kadar düşük seviyeye inmemişti.Vatandaş geleceği hakkında gittikçe karamsarlaşıyor” dedi.