Meclis’te görüşülen ekonomi paketiyle bugüne kadar sosyal güvenlik borçlarına en kapsamlı yapılandırma imkânı geliyor. Tasarı ile 31 Mart 2018 tarihine kadarki tüm borçlar yeniden yapılandırılacak. İmkândan yararlanacak olanların geçmişten gelen gecikme zammı ve gecikme faizleri silinecek. Başvurular temmuz ayının sonuna kadar yapılacak.
Ekonomi paketi olarak da adlandırılan ve Meclis’te görüşmeleri süren ‘Vergi ve Diğer Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına İlişkin Kanun Tasarısı’, emeklilere ikramiye ödenmesinde yaşlılık aylığının artırılmasına, gençlere Bağ-Kur desteğinden genel sağlık sigortasına kadar sosyal güvenlik alanında birçok değişiklik içeriyor. Ancak paketin en önemli tarafı, geçmiş prim borçlarının yeniden yapılandırılacak olması. Tasarı, belki de bugüne kadar sosyal güvenlik alanında en kapsamlı yeniden yapılandırmaya imkân tanıyor.
Hürriyet'ten Noyan Doğan'ın yapılandırmaya ilişkin olarak verdiği bilgiler şöyle:
FAİZ VE ZAM SİLİNECEK
Tasarının yasalaşması halinde; geçmişte ödenmemiş sigorta primi borçları, emeklilik keseneği ve kurum karşılığı borçları, işsizlik sigortası primi borçları, sosyal güvenlik destek primi borçları, isteğe bağlı sigorta primleri ve topluluk sigortası prim borçları, damga vergisi, özel işlem vergisi, eğitime katkı payı borçları, Sosyal Güvenlik Kurumu’na (SGK) ödenmesi gereken idari para cezaları ile tüm bu borçlara bağlı gecikme cezası ve gecikme zammı yeniden yapılandırılacak. Milat ise, 2018 Mart ayı. Yani, 31 Mart 2018 tarihine kadarki tüm bu borçlar yeniden yapılandırılacak. Hemen belirteyim, borçlar silinmeyecek, yapılandırılacak. Yapılandırmadan kasıt ise, borçlar, Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi (Yİ-ÜFE) değişim oranına göre yeniden hesaplanacak ve gecikme zammı, gecikme faizinin tamamından vazgeçilecek.
36 AY TAKSİT İMKANI
Peki, yapılandırmadan nasıl yararlanılacak? Sosyal güvenlik borçları olanlar gecikme faizi ve gecikme zammı yerine Yİ-ÜFE oranında hesaplanacak faiz oranı ile borçlarını ödeyecek. Hesaplanacak tutar faiz oranından çok daha düşük olacak. Yİ-ÜFE oranı ise önceki yılların ortalama Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi oranı esas alınarak, hesaplama yapılacak. Yapılandırma için başvurular yasa çıktıktan sonra temmuz ayı sonuna kadar yapılacak ve ilk ödemeler de Ağustos ayında başlayacak. İsteyen peşin ödeyecek, isteyen 6,9,12,18 taksitler halinde 36 aya kadar uzayan vadede ödeme yapabilecek. Ödemeler kredi kartı ile de yapılabilecek.
Yapılandırmada peşin ödeyenlere ise bazı avantajlar sağlanacak. Peşin ödemeyenlerden Yİ-ÜFE’ye göre hesaplanan faizin yarısı alınmayacak. Aynı şekilde eğer borcun tamamı peşin ödenirse hesaplanan faizin yüzde 90’ını silinecek. Yasa ile 64,3 milyar liralık sosyal güvenlik borcunun yapılandırılacağı tahmin ediliyor.
HANGİ BORÇLAR YAPILANDIRILACAK
- Sigorta primi borçları.
- Emeklilik keseneği ve kurum karşılığı.
- İşsizlik sigortası primi borçları.
- Sosyal güvenlik destek primi ile gecikme cezası ve gecikme zammı alacakları.
- Ödenme imkânı ortadan kalkmış isteğe bağlı sigorta primleri ve topluluk sigortası prim borçları ve bunlara bağlı gecikme cezası ve gecikme zammı alacakları.
- Özel nitelikli inşaatlar ile ihale konusu işlerle ilgili eksik işçilik tutarı üzerinden hesaplanan sigorta primi ile bunlara bağlı gecikme cezası ve gecikme zammı alacakları.
- SGK tarafından takip edilen damga vergisi, özel işlem vergisi ve eğitime katkı payından kaynaklı borçlar.
- İdari para cezaları ile bunlara bağlı gecikme cezası ve gecikme zammı alacakları.
YAPILANDIRILMADAN NASIL YAYRALANILACAK?
- Yapılandırmada 31 Mart 2018 tarihi esas alınacak ve bu tarih ve öncesi borçlar yapılandırmaya konu olacak.
- Yapılandırılan borçlar; peşin ödenebileceği gibi 6, 9, 12, 18 taksitler halinde ödenebilecek ve 36 aya kadar da taksitlendirilebilecek.
- Yapılandırılan borçlara TÜİK tarafından açıklanan Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi (Yİ-ÜFE) değişim oranına göre yeniden hesaplanacak bir faiz oranı uygulanacak.
- Borçların zamanında ödenmesi halinde gecikme zammı ve gecikme faizinin tamamından vazgeçilecek, sadece Yİ-ÜFE aylık değişim oranına göre hesaplanacak tutar ödenecek.
- Borçların peşin ödenmesi halinde Yİ-ÜFE aylık değişim oranına göre hesaplanacak tutarın yüzde 90’ının tahsilinden vazgeçilecek.
- Yapılandırılacak borçların sadece fer’i borç (asıl borca bağlı yan borç) olması halinde Yİ-ÜFE aylık değişim oranına göre hesaplanacak tutarın ödenmesi halinde yüzde 50’sinden vazgeçilecek; borçlu sadece yüzde 50’sini ödeyecek.
- Borcun ilk iki taksit ödeme süresi içinde ödenmesi durumunda Yİ-ÜFE aylık değişim oranına göre hesaplanacak tutardan yüzde 50 indirim uygulanacak.
- Borçların taksitli ödenmesi halinde Yİ-ÜFE aylık değişim oranına göre hesaplanacak tutar tercih edilen taksit sayısına göre belirlenen katsayı ile çarpılacak ve bulunan tutar, yani borç tutarı, taksit sayısına bölünerek, ikişer aylık dönemler halinde ödenecek.
- Köy ve mahalle muhtarları 31 Mayıs 2018 tarihinden önceki prim borçlarını, iki ay içinde ödemeleri ya da yapılandırmaları halinde sigortaları durdurulacak. Çalışmaya devam edenlerin sigortalılıkları 1 Haziran 2018 tarihi itibarıyla yeniden başlatılacak. Durdurulan sigortalılık süreleri için borç tutarı hesaplanacak.
- Emekli olduktan sonra vergi mükellefi olarak çalışmaya devam edenler, sosyal güvenlik destek prim borçlarını ödemeyecek.
- SGK tarafından fazla veya yersiz ödendiği tespit edilen emekli aylıklarıyla ilgili alacaklar yapılandırılacak. Borçlara uygulanan kanuni faiz alınmayacak.
- 100-200 lirayı aşmayan borçlar ile buna bağlı gecikme cezası, gecikme zammı gibi borçların tahsilinden vazgeçilecek.
- 31 Mart 2018’e kadar bitirilmiş özel nitelikteki inşaatlar ve ihaleler nedeniyle işverenden talep edilen sigorta primi asılları ile gecikme cezası ve gecikme zammına ilişkin hesaplanacak tutarın ödenmesi durumunda gecikme cezası ve gecikme zammı alınmayacak.
- Yapılandırma kapsamındaki borçlar daha önceden asılları ödenmiş ancak diğer borçlar ödenmemişse; borcun yüzde 60’ından vazgeçilecek.
- Borcunu yapılandıranlar ilk taksiti ödemeleri halinde genel sağlık sigortasından yararlanmaya başlayacaklar.
- Genel sağlık sigortasında gelir testine başvurmayanlar 30 Kasım 2018’e kadar gelir testine başvurmaları halinde genel sağlık sigortası primleri, gelir testi sonucuna göre ilk tescil başlangıç tarihinden itibaren tahakkuk ettirilecek.
- Prim borcu olanlar bu yapılandırmadaki şartları taşımaları halinde önceki döneme ait prim borçları dikkate alınmadan 2018’in sonuna kadar sağlık hizmetlerinden yararlanabilecek.
- Bağ-Kurluların muhtelif kanunlarla durdurulan sigortalılık süreleri nedeniyle ödemedikleri prim borçları da yeniden yapılandırılacak.