Mart ayında Mısırlı sanatçı Hamza Namira ve bir grup arkadaşının İrlanda’nın ünlü meydanlarından birinde söylediği bir şarkının videosu Youtube başta olmak üzere dijital platformlarda yayıldı. Namira, bu videoda Kürtçe’nin en çok bilinen stranlarından (şarkı) olan “Ez Kevok im”î (Ben Güvercinim) seslendiriyordu.
Bianet'ten Ferid Demirel'in özel haberine göre, Videoda meydanda bulunanların ve oradan geçenler de şarkıya eşlik edip tempo tuttukları görülüyordu.
Video kısa sürede pek çok sosyal medya hesabı üzerinden yayıldı.
KÜRTÇE'NİN EN ÇOK SESLENDİRİLEN ŞARKILARININ BAŞINDA GELİYOR
1900'lü yılların ikinci yarısından günümüze kadar Kürtçe’nin en çok seslendirilen eserlerinin başında gelen “Ez Kevok im”, Kürt sanatçılar dışında pek çok milletten başka sanatçılar tarafından da söylendi.
Bağdat Radyosu’nun Kürtçe bölümünde söylenmesi özellikle Arap coğrafyasında, Aynur Doğan, Kamkaran, Şehram Nazerî gibi Kürt grup ve sanatçıların pek çok uluslararası platformda okuması da dünya çapında şarkının popülaritesinin artmasına yol açtı.
1917 yılında Şırnak’a bağlı Cizre ilçesinde dünyaya gelip 1982 yılında Irak Kürdistan Federe Bölgesinde bulunan Zaho’da hayatını kaybeden ve uzun yıllar Bağdat Radyosu’nun Kürtçe bölümünde de eser seslendiren Hesen Cizrawî, diğer adıyla Hesen Cizîrî şarkının kaynak kişisi olarak görünüyor.
KÜRTÇE'NİN DEĞİŞİK LEHÇELERİNDE SESLENDİRİLDİ
Cizrawî’den sonra onlarca sanatçı Kürtçe’nin Kurmanci, Soranî ve Hewramî lehçelerinde okudu bu şarkıyı.
Hesen Cizrawî bu şarkıyı söylemeye başladığı zaman şarkının bu kadar yaygınlaşacağını bilemezdi ancak O’ndan sonra Arap sanatçılar başta olmak üzere, dünyanın çeşitli bölgelerinden başka sanatçılar da seslendirdi. Hamza Namira bunu son örneğiydi. Kürtler sanatçılarından okuyanlardan bazıları şunlar: Mihemed Arif Cizrawî, Hesen Zîrek, Mamlê, Kamkaran, Dilşad Saîd, Şehram Nazerî, Aynur Doğan ve daha onlarcası.
TÜRKÇELEŞTİRİLEN ŞARKILARDAN BİRİ
Şarkı Türkiye'de ise de biliniyor. Ancak o da Kürtçe'nin Türkçeleştirilen pek çok eserlerinden biri olarak uzun yıllar "Hele yar zalim yar" adıyla seslendirildi. Celal Güzelses tarafından "Hele yar zalim yar" adıyla Türkçeleştirilen şarkıyı Celal Güzelses başta olmak üzere, İbrahim Tatlises, Zekeriya Ünlü ve İzzet Altınmeşe olmak üzere pek çok sanatçı okumuş.
Cazdan popa kadar sözel ve enstrümantal olarak neredeyse pek çok müzik türüyle icra edilen bu eseri, müzik araştırmacısı Zeynep Yaş Hesen Cizrawî’nin bestesi değil de halk şarkısı olabileceğini söyledi. Bianet'e konuşan Yaş, şarkının çok değişik varyantlarla ve Kürtçe'nin birden çok lehçesinde söylenmesinden yola çıkarak bu kanıya vardığını belirtti.
Hep birlikte bakalım kimler bu şarkıyı seslendirmiş:
1- Hesen Cizrawî
2- M. Arif Cizrawî
3- Ezîz Şarox
4- Hesen Zîrek
5- Mamlê
6- Morteza
7- Kamkaran
8- Şehram Nazerî
9- Dilşad Saîd
10- Ilana Eliya
11- Karapetê Xaço
12- Abrahamê Karapêt
13-Hovhannes Gapo
14-Endiryos Bakurî
15-Mihemed Şêxo
16-Dengbêj (Kimin söylediği bilinmiyor)
17-Hesen Şerîf ve Ardewan Zaxoyî
18-Dana Abdulcebar
19-Muhammed Riza Ahmedian
20- Dîwan Saz
21-Ardeşîr Kamkar / Zakaria Yousefi
22-Munir / Omar Bashir
23-Şehrîbana Kurdî
24-Parham Haghighi feat Mehdi Baheri
24-Kardeş Türküler / Aynûr Dogan
25-Sepideh
26-Pervîn Çakar
27-Huseyîn Zahawî
28-Babak Radmanash
29-Golbang
30-Leila Forouhar
31-Ahoura
32-DJ Gokhan Bozkurt feat Zafrir Ifrach (dup mix)
https://www.youtube.com/watch?v=I3mj2bABr-0
33-Amir Alkofi (Arab idol programı)
https://www.youtube.com/watch?v=gLYI87B0UZw
34-Hamza Namira
https://www.youtube.com/watch?v=hhR97tV6_cA
35-The concert of Arqavaneh Ensemble in St.petersburg (Russia.2017)
https://www.youtube.com/watch?v=sWkxDgMMs3U
36-Zafîre
https://www.youtube.com/watch?v=v0BUKDCXWz4
37-Rusan Filiztek / François Aria
https://www.youtube.com/watch?v=VfEWihMpEg8
38-Sana Barjanjî
https://www.youtube.com/watch?v=N2nffClxZf4
39-Lamia Jamel
https://www.youtube.com/watch?v=dANrYkM1nSY
40-Gerdûnî
https://www.youtube.com/watch?v=J3ndgoCY9D4
41-Mûrad ve Fatma
https://www.youtube.com/watch?v=AtSgn7n2UaU
42-Nupelda
https://www.youtube.com/watch?v=n3oicffIRxw
43- Hesen Kanjo
https://www.youtube.com/watch?v=T2f3ahLqbrM
44-Kavparsaz
https://www.youtube.com/watch?v=3RXMh8Ccv7Q
45-Yusuf Roman
https://www.youtube.com/watch?v=T_BkQqlQsHw
46-Gani Mirzo
47-Heyamo & ANGELS. Amsterdam vocal group.
https://www.youtube.com/watch?v=uLo2YWPj_4s
48-Erdem Altinses
https://www.youtube.com/watch?v=Iwf3GjKqQdQ
49-Roni Aran & Negar Ezazi
https://www.youtube.com/watch?v=XRuvJv919mA
50-Emîn Erbanî
https://www.youtube.com/watch?v=CPPYb00QZkQ
51-Bedrettin Çoşkun
https://www.youtube.com/watch?v=jg_Ys2Q-7p0
52-Raschid Moussa
https://www.youtube.com/watch?v=_Q_jeGwhtmM
53-Brusk Zanganeh and Sergio Escalera
https://www.youtube.com/watch?v=9EWzNcxzZls
54-Burning Jazz Kurdish Music
55-Jaanan Ensemble
https://www.youtube.com/watch?v=_rn14hl-Zdw
56-Salih Dalgın
https://www.youtube.com/watch?v=0N-d8yAF5G8
57-Bruzk Azad
https://www.youtube.com/watch?v=GOYTuQznOJ4
58-Kadir Yılmaz
https://www.youtube.com/watch?v=AdR1FBOu4vw
59-Abdulkerîm Hezexî
https://www.youtube.com/watch?v=yRElX0BDToU
60-Hozan Efsan
https://www.youtube.com/watch?v=7v0lhkgWCik
61-Mehmud Osman
https://www.youtube.com/watch?v=S5c3NhbuPl4
62-Young Kurdish
https://www.youtube.com/watch?v=DuNIWkQuS_w
63-Mateos Tsahoridisi
https://www.youtube.com/watch?v=8Y6DJV62-8Q
64-Komiko Okomira
https://www.youtube.com/watch?v=L9nPT5W7mL8
65-Orquesta Etno Cáhuil
66-Muhammed Riza Mîr Huseyn / Mujgan Marûfî
https://www.youtube.com/watch?v=BVGNL9mOguE
67-M. Arif Cizrawî/ Îsa Berwarî
https://www.youtube.com/watch?v=gnrMyT5koNM
68- Ahura Ritim Topluluğu
https://www.youtube.com/watch?v=42yWFye9gAc
69- Bijan Kamkar