Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), geçtiğimiz günlerde kredi kartlarına yönelik kısıtlayıcı kararlar alınacağını belirtmişti. Atılacak ilk adım ortaya çıkarken, bankaların kart limitlerinde yapacağı değişikliğin detayları belli oldu.

Bireysel kredi kartları borçlarındaki rekor artışın ardından ekonomi yönetimi kredi kartlarına yönelik harekete geçti. Kredi kartları limitlerinin düzenlenmesi ve taksit sınırlaması gündemdeyken akademisyenler ve tüketici dernekleri de 'kademeli geçiş' önerisinde bulundu.

Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek tarafından 'Rasyonel Politikalara Dönüş' sözleri ile tanımlanan bu süreç, beraberinde parasal sıkılaşma adımlarının atılmasıyla devam etti.

Şubat ayının ilk günlerinde Erkan'ın görevden alınmasıyla birlikte yerine getirilen Fatih Karahan, TCMB'nin 2024 yılının ilk Enflasyon Raporu toplantısında yaptığı açıklamalar ile kredili ürün kullanımına ve kredi kartlarına yönelik kısıtlamaların sinyallerini vermişti.

Karahan'ın açıklamalarının ardından bankalar kredi kartlarının limitlerine ilişkin yeni bir düzenlemeyi hayata geçirmeye hazırlanıyor.

Her ne kadar Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK), bankalara kart sahipleri için aylık gelirin 4 katı oranında limit tahsis edileceğini belirtmiş olsa da, birçok banka aynı kredi kartını uzun süre kullanan ve findeks notu yüksek olan müşterilerine aylık gelirlerinin 10 katı oranında limit tahsis edebiliyor.

BANKALAR O KİŞİLERİN KART LİMİTLERİNİ DÜŞÜRECEK

Türkiye'de asgari ücret kazanan birçok kişinin dahi 150 bin lirayı bulan kart limitlerine ulaşmış olması, yanlış finansal işlemlerde batmayı ve çok büyük bir borçla karşı karşıya kalınmayı kaçınılmaz kılıyor.

Ekonomideki tüketim alışkanlıkları için de oldukça sıkıntılı bir durum oluşturan bu uygulama, bankalara gönderilen talimatlar ile kısıtlanacak. Aylık gelirinin 4 katı üzerinde limit verilen kartların limitlerinin düşürülmesi ve bankaların kredi kartı limitlerini incelerken daha sıkı incelemeler yapacağı öğrenildi.

Kartlara ilişkin düzenlemenin nasıl olacağı merak ediliyor ancak bu konuda henüz bir netlik yok.

HANGİ ÖNLEMLER MASADA?

Gelebilecek bazı önlemler ise şöyle sıralanıyor:

• Karta taksit uygulaması kaldırılabilir
• Asgari ödeme tutarları artırılabilir
• Kart limiti düşürülebilir
• Kredi kartı faiz oranları artırılabilir
• Ödeme alışkanlıkları zayıf olanlara ek önlemler getirilebilir
• Yüksek limitli harcamalara kısıtlama getirilebilir
• Lüks tüketime dayalı kredi kartı harcamalarına limit konulabilir

Uzmanlar ise gelecek önlemlerin zorunlu harcamalardan daha çok lüks tüketimi kısıtlamaya yönelik olması gerektiğini belirtiyor.

..haberin uzantısı

Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek başkanlığında toplanan Finansal İstikrar Komitesinde de tüketici kredileri başta olmak üzere kredilerdeki son gelişmeler ve finansal istikrara etkileri ele alınmıştı.

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Başkanı Fatih Karahan da Enflasyon Raporu'nun tanıtımı amacıyla düzenlenen toplantıda, "Kredi kartlarında düzenleme yapılması gerektiğini düşünüyoruz. Bu konuda birkaç fikrimiz var, çalışmalarımız sürüyor. Belirli bir aşamaya geldiğinde kamuoyuyla paylaşacağız." değerlendirmesinde bulunmuştu.

DÜZENLEMEYE SON ŞEKLİ VERİLİYOR

Merkez Bankası, Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu, Sermaye Piyasası Kurumu, bankalar ve ilgili diğer kurum ve kuruluşların görüşleri ışığında düzenlemeye son şekli veriliyor. Yapılacak rötuşların ardından düzenlemenin kamuoyuna açıklanması bekleniyor.

"SERT TEDBİRLER EŞLİĞİNDE GELİRSE EKONOMİ DURMA NOKTASINA GELEBİLİR"

Marmara Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Burak Arzova, kredi kartlarına ilişkin düzenlemenin sürpriz bir gelişme olmadığını, 2024 Yılı Cumhurbaşkanlığı Yıllık Programı'nda hedef olarak bulunduğunu söyledi.

Düzenlemenin, harcamaların yavaşlatılabilmesi için ilk başta makul bir uygulama olarak göründüğünü belirten Arzova, "Eğer sert tedbirler eşliğinde gelirse ekonomiyi durdurma noktasına getirebilir." uyarısında bulundu.

Arzova, daha önce kuyumculuğa yönelik getirilen taksit sınırlandırmasının etkilerine dikkati çekti. Türkiye ekonomisinin "vadeli" bir ekonomi olduğuna işaret eden Arzova, tüccarların ürünü alırken de satarken de vadeli işlem yaptığını, bununla da bankaların sağlamadığı finansmanı firmaların birbirlerine sağladığını dile getirdi.

"TAKSİT SINIRLANDIRMASINDA LÜKS MALLAR ÖNCELİKLENDİRİLMELİ"

Arzova, taksit sınırlandırılmasına ilişkin de şu değerlendirmede bulundu: "Eğer bir taksit sınırlandırılmasına gidilecekse bu sınırlandırma daha çok lüks mal gruplarını önceliklendirmeli. Bu esnada yapılacak taksit sınırlandırması, hiç taksit yapmamak ya da örneğin 8-9 taksitten bir anda 3 takside düşmek değil, kademeli bir geçişle taksit sayısını azaltarak olmalı. 8-9 taksit önce 6-7 taksite düşürülmeli, sonraki bir zaman aralığında gerekiyorsa önceden bildirilerek bir indirim daha yapılmalı."

"LİMİT AZALTIMI GELİR DÜZEYİ YÜKSEK KESİMDEN BAŞLANILMALI"

Arzova, Türkiye'de gelir düzeyi düşük kesimin alışverişlerini taksit yöntemiyle yaptığına dikkati çekerek, kredi kartı limitlerinde ani azalış ve sert taksit önlemlerinin bu kesimin yaşamını etkileyeceğini anlattı.

Limit azaltımı düşünülüyorsa gelir düzeyi yüksek kesimden başlanılması gerektiğini vurgulayan Arzova, şunları kaydetti: "Son dönemlerde kredi kartı ile alışverişlerin artmasının nedenlerinden birisi de enflasyon nedeniyle mevcut para kupürlerinin alışverişe yetmemesi. Kredi kartı ile yapılan alışveriş nakit alıma göre daha değerli. Çünkü harcamaların neredeyse tamamı kayıt altına girmiş oluyor ve böylece kontrol mekanizmasını çalıştırmak da kolaylaşıyor. O zaman bankaların kredi kartı kullanımına ilişkin aldıkları komisyon tutarlarını düşürmek ve banka/kredi kartı kullanımını ekonomide yaygınlaştırmak, kayıt dışılık adına yapılacak en önemli çalışmalardan biri de olabilir."

TÜKETİCİ DERNEKLERİ DE YAKINDAN İZLİYOR

Kredi kartlarına ilişkin düzenleme çalışmalarını tüketici dernekleri de yakından takip ediyor. Tüketiciler Konfederasyonu (TÜKON) Genel Başkanı Aziz Koçal, Aralık 2023 verilerine göre tüketicilerin kredi kartı kullanma oranlarının yükseldiğine dikkati çekerek, "Bu durum önümüzdeki aylarda da benzer durumda olacaktır." dedi. Koçal, tüketicilerin nakit yerine kredi kartlarıyla alışveriş yapmaya yöneldiğine işaret ederek, kredi kartı taksitlerinin azaltılmasının veya kaldırılmasının tüketicinin temel ihtiyaçlarından elektronik ve beyaz eşya gibi dayanıklı tüketim malları alımını da etkileyebileceğini söyledi.

Yerel üretilen ürünlerin kullanımını artırmak ve üreticiye destek için yerli üretim mallarında taksit sayılarının artırılmasının piyasalara olumlu yansıyabileceğini vurgulayan Koçal, "Temel ihtiyaç olmayan ithal ürünlerde taksit sayısı azaltılabilir hatta kaldırılabilir. Temel ihtiyaç olmayan ithal ürünlerde taksitleri azaltmak yerli üretimin güçlenmesini de sağlayacaktır." diye konuştu.

"KREDİ KARTLARI CEBİMİZDEKİ NAKİT PARA DEĞİLDİR"

Koçal, tüketicilerin de harcama konusunda bilinçli olmaları ve ihtiyaç fazlası ürün almamaları gerektiğini belirterek, herkesin aylık bütçesini iyi ayarlaması gerektiğini ifade etti. Kredi kartlarının gelecek aylardaki maaşın peşin harcamasını sağlayan bir araç olduğunu dile getiren Koçal, "Kredi kartları cebimizdeki nakit para değildir. Tüketici taksitleri zamanında ödeyemezse yüksek faizler oluşur ve icra kapılarına dayanır. Bu nedenle tüketici geleceğini bugünden harcamamalı." değerlendirmesinde bulundu.