Irak Şam İslam Devleti (IŞID) saldırılarından sonra Irak askerlerinin boşalttığı ve Irak Kürdistan Bölgesel Yönetimi peşmergelerinin kontrolü ele aldığı Irak’ın Kerkük ilinde resmi kurumlara asılan Kürdistan bayraklarının indirilmeyeceği açıklandı.

Kerkük’ün en güçlü partisi konumundaki Kürdistan Yurtseverler Birliği (KYB) Politbüro üyesi Adnan Mufti söz konusu bayrakların kesinlikle indirilmeyeceğini ifade etti.

Kerkük İl Meclisi, 28 Mart’ta Kürdistan bayrağının Kerkük’teki resmi kurumlarda bulundurulması kararını almıştı.

Kerkük İl Meclisi ayrıca Kerkük’ün Irak Kürdistan Bölgesel Yönetimi’ne bağlanması için dün referanduma gitme kararı almış ve bu karar Irak Hükümeti’ne iletilmişti. 

Federal Irak Parlamentosu ise, Kerkük İl Meclisi'nin bayrak kararına tepki göstererek kararın durdurulması talep edildi. Kerkük İl Meclis'inde yapılan ikinci oturumda Irak Parlamentosu'nun ilgili kararı reddedildi.

Kerkük, 2005 tarihli Irak Anayasası’nın 140. maddesine göre yönetimine ilişkin bir kararın alınmadığı bölgeler arasında yer alıyor. Yasaya göre Kerkük’ün durumu yapılacak bir referandum sonrasında belli olacak.

KDP ve KYB temsilcileri Bağdat’ta

Rudaw’da yer alan habere göre, Irak Kürdistan Bölgesel Yönetimi’ndenbir heyet Kerkük meselesi ile bağımsızlık referandumu konularını görüşmek üzere Irak’ın başkenti Bağdat’a gitti.

Heyette, Başkan Mesud Barzani'nin temsilcisi olarak Başkanlık Divan Başkanı Fuad Hüseyin'in yanı sıra Kürdistan Demokrat Partisi (KDP) Politbüro Sekreteri Fazıl Mirani, Kürdistan Yurtseverler Birliği (KYB) Politbüro üyesi Adnan Mufti yer alıyor.

Basın mensuplarının sorularını yanıtlayan Mufti, “Kerkük'te Kürdistan bayrağı kesinlikle indirilmeyecek. Bu yönde bir karar alınacaksa Kerkük İl Meclisi tarafından alınmalı. Sadece onlar böyle bir kararı verebilir” ifadelerini kullandı.

Irak Parlamentosu'nun Kerkük'te Kürdistan bayrağının indirilmesi yönündeki kararına ilişkin Adnan Mufti, “Irak Temsilciler Meclisi'nin kararını yanlış buluyoruz. Ayrıca yasal olarak bazı eksiklikler içeriyor. Karar sonrası atılan adımları takip ediyoruz. Parlamentoda durumun sakinleşmesi için çaba verildiğini biliyoruz. Bu konuyu görüşmek istiyoruz” değerlendirmesinde bulundu. 

Bağdat'taki ziyaretin ilk durağında heyet, Irak Cumhurbaşkanı Fuad Masım'la biraraya geldi.

2 günlük ziyaret kapsamında heyetin, Irak Parlamentosu Başkanı Selim Cuburi ve Şii Ulusal Koalisyonu Başkanı Ammar Hakim başta olmak üzere Sünni ve Şii liderle biraraya gelmesi bekleniyor.

Rûdaw'ın edindiği bilgiye göre, heyet Bağdat'la müzakere başlatacak. Daha sonra bu müzakere kapsamında siyasi partilerden kurulacak komisyon Bağdat'la referandum mekanizmasını ele alacak.

Irak Başbakanı: Bayrağı indirin

Irak Başbakanı Haydar İbadi, Kerkük kent yetkililerine ulusal birlik çağrısı yaparak kente çekilen Irak Kürdistan Bölgesel Yönetimi bayrağının indirilmesini istemişti.

İbadi devlet televizyonundan yayımlanan haftalık basın toplantısında Kerkük Valisi Necmeddin Kerim'e bayrağı indirmesi çağrısı yaptı ve "Ben bütün Iraklıların başbakanı, siz Kerkük'ün valisisiniz. Bir gruptan yana taraf tutar ve sırtınızı diğer gruplara çevirirseniz bu bir başarı değildir" diye konuştu.

Erdoğan “İndirin o bayrakları” demişti

Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, Zonguldak’ta düzenlediği mitingde Kerkük’te yaşanan gelişmelerle ilgili şunları söylemişti:

"Kerkük’te bir defa milli bayrağın dışında ikinci bir bayrağın asılmasını kesinlikle yanlış buluyorum. Çünkü ‘Kerkük Kürtlerindir’ safsatasına Türkiye olarak biz asla uymuyoruz. Kerkük orada yaşayan Türkmeniyle, Arabıyla, Kürdü varsa Kürdüyle hepsinindir. ‘Bizimdir’ diyerek böyle bir iddianın içine girmeyin onun bedeli de ağır olur. Hemen o bayraklarınızı indirin." 

Kerkük’ün yakın tarihi

ABD'nin 2003'te Irak'ı işgali sırasında Kürt güçleri, Kerkük'ü fiilen ele geçirmiş, kente yoğun bir Kürt göçü yaşanmıştı.

2005 yılında yazılan Irak Anayasası'nın 140. maddesine göre, Kerkük'ün statüsü, devrik lider Saddam Hüseyin döneminde Kerkük'ten zorla göç ettirilenlerin geri dönmesi, ardından Kerkük'te nüfus sayımı yapılması ve kentin statüsü hakkında referanduma gidilerek nihai durumun belirlenmesi olarak öngörülüyordu ancak çeşitli nedenler ve anlaşmazlıklar sebebiyle bu madde henüz uygulanamadı.

Bağdat, Kerkük'ün idari olarak merkezi yönetime bağlı olduğunu belirtirken, Kürtler ve özellikle kentte hakimiyet süren Kürdistan Yurtseverler Birliği (KYB), Kerkük'ün IKBY'ye ilhak edilmesini talep ediyor. Türkmenler ise buna karşı çıkarak Kerkük'ün özel statüye sahip olmasını istiyor. Kent nüfusu, büyük ölçüde Türkmen, Kürt ve Araplardan oluşuyor.

Kerkük'ün statüsü ilk kez Saddam Hüseyin ile Kürtler adına Molla Mustafa Barzani arasında imzalanan 11 Mart 1970 deklarasyonu hükümleriyle belirlenmişti. Deklarasyona göre dört yıl içinde bir referandum yapılacak ve Kerküklülerin referandum sonrasında otonom bir Kürt yönetiminde mi yoksa Arap yönetiminde mi yaşamak istedikleri ortaya çıkacaktı. Ancak Saddam bu referandumun yapılmasını daha sonra engelledi. Bugün IKBY olarak bilinen bölge de aynı deklarasyonla belirlenmişti. Kerkük'te nüfusun dağılımı o tarihten beri bir sorun olarak duruyor.

Kürdistan Bölgesel Yönetimi başkanı Mesud Barzani 2016 yılı Ocak ayında meclisteki parti temsilcileriyle biraraya geldiği toplantıda, bağımsızlık için referandum komisyonu kurulmasını kararlaştırdıklarını açıklamıştı. Ancak bu karar IŞİD'ın saldırılarının başlamasından sonra uygulanamadı.

Öte yandan Erbil, Dohuk, Süleymaniye ve Halepçe illerinden oluşan IKBY, 23 Ocak 2017'de bir kez daha Irak'ın eski başbakanı Nuri El Maliki'nin yeniden başbakan olması halinde Kürdistan'ın bağımsızlığını ilan edeceğini açıklamıştı.