Özellikle kanser, kalp ve akciğer hastalıklarının başlıca nedenlerinden biri olan sigara, dünyada her yıl 5 milyon, Türkiye’de ise 100 binden fazla kişinin ölümüne neden oluyor. Sağlıklı yaşamın önündeki en büyük engellerden biri olan sigara, en çok bırakma aşamasında kişilere zorluk yaşatıyor. Bazen sigarayı bırakmak adına elektronik sigara gibi farklı yöntemlere başvuranlar da oluyor. Ancak Acıbadem Adana Hastanesi Kardiyoloji Uzmanı Prof. Dr. Alpay Turan Sezgin, bu aletlerin sanıldığı gibi masum olmadığını ve toplum sağlığını tehdit ettiğini söylüyor.

Sigara, önlenebilir hastalık ve ölüm sebepleri listesinde ilk sıralarda yer alıyor. Ayrıca, kalp-damar hastalıklarından kansere, damar tıkanıklığından kısırlığa kadar 50’den fazla sağlık sorununa neden oluyor. Bu tür sorunların önüne geçmek ve sağlıklı bir yaşam sürdürmek için sigaraya başlamamak kadar, en kısa sürede bırakmak ve eski alışkanlığa geri dönmemek de büyük önem taşıyor. Ancak, son zamanlarda sigara tüketiminden kaçınmak yerine, çoğu kişide elektronik sigaralara bir yönelim söz konusu. Aslında bu aletlerin sanıldığı gibi zararsız olmadıkların belirten Prof. Dr. Sezgin, elektronik sigarayı en çok aktif sigara içenlerin kullandığını, kullanıcıların 1/3’ünün ise daha önce hiç sigara içmeyen veya daha önce sigarayı bırakmış kişiler olduğunu belirtiyor.

"Piyasadakilerin çoğunda nikotin var"

Elektronik sigara, tüp içinde sıvı halde bulunan ve ana maddesi gliserol ve/veya propilen glikol, nikotin ve bazen de koku veren aromalardan oluşan karışımın ısıtılması sonucu duman oluşturan bir cihaz. Elektronik sigarada kullanılan her karışımda nikotin olmayabileceğini veya nikotin miktarının isteğe bağlı olarak değişebileceğini ifade eden Sezgin, “Ancak piyasada satılan elektronik sigara markalarının büyük çoğunluğunda nikotin bulunuyor. Nikotin içeren bu dumanın solunması ile 5 dakika içinde vücuttaki serum nikotin düzeyi en yüksek değerine ulaşıyor” dedi.

"Uzun süreli solunum etkileri bilinmiyor"

Gliserin, propilen glikol ve koku içeren aromaların ağızdan tüketilen yiyeceklerde de katkı maddesi olarak kullanıldığını ve bunların ağızdan tüketilmesinde sağlık açısından bir risk olmadığını söyleyen Sezgin, “Fakat bu maddelere solunum yolu ile uzun süre maruz kalan kişilerde nasıl etkileri olacağına dair elimizdeki bilgiler şimdilik kısıtlı. Ancak hayvanlarda yapılan deneylerde, solunum yolu ile uzun süre gliserol maruziyetinin, üst solunum yolları mukozasında ve hücre yapısında kanser öncesi bozulmalara yol açtığı gözlemleniyor. Ayrıca piyasada satılan elektronik sigaraların içindeki etken maddelerde gliserol veya propilen glikol yerine tüketimi yasaklanmış yüksek oranda etilen glikol bulunuyor” ifadelerini kullandı.

Dumanı kanserojen madde içeriyor

Elektronik sigaralarda koku veren aromaların aldehid (alkolün yüksek sıcaklıklarda tepkimesi) yapıda olduklarını ve bunların bir kısmına karşı vücutta tepki oluşabileceğini anlatan Prof. Dr. Sezgin, sözlerine şöyle devam etti: “Yine yapılan bir laboratuvar çalışmasında elektronik sigaraların dumanı ile klasik sigaraların dumanında, vücuttaki küçük hava yolları ve akciğerlere zararlı partiküllere aynı oranda rastlanıyor. Elektronik sigaralar, klasik sigaralara oranla daha az da olsa potansiyel olarak kanserojen olduğu bilinen zehirli maddeler içeriyor.”

Sigarayı bıraktırdığı şehir efsanesi mi?

Elektronik sigaraların, sigarayı bırakmakta kullanılan ve nikotin içeren diğer ürünlere göre (sakız, nikotin bantları vs.) sigara içmeye daha yakın bir deneyim yaşattığını, bu yüzden Amerikan İlaç İdaresi (FDA) tarafından 2014 yılında kullanımının onaylandığını ifade eden Sezgin’e göre, bu aletlerin sigarayı bırakmakta etkili olduğuna dair yeterince kanıt yok. Yapılan en büyük katılımlı çalışmanın sadece yaklaşık 700 kişi ile sınırlı olduğunu söyleyen Sezgin, katılımcı gruplar arasında cihazın sigarayı bıraktırma açısından istatistiksel bir farkının saptanamadığının altını çizdi.