Anayasa Değişiklik Metni Onaya Sunuldu
Türkiye Büyük Millet Meclisinde (TBMM) kabul edilen Anayasa değişiklik metni, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’a sunuldu.
A+A-
Meclis’te 10 günde kabul edilen 18 maddelik Anayasa değişikliği teklifi 12 gün sonra onay için Cumhurbaşkanlığı’na gönderildi.
Meclis'te kabul edilen Anayasa değişikliği teklifi 12 gün sonra Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın onayı için Cumhurbaşkanlığı Sarayı'na gönderildi. Erdoğan’ın paketi onaylamasıyla karar aynı gün Resmi Gazete’de yayımlanacak. Aynı gün ise 60 günlük referandum süreci başlayacak.
Cumhurbaşkanı'nın kanunu onaylamak ya da iade etmek için 15 günlük süresi bulunuyor. Cumhurbaşkanı'nın kanunu onaylaması durumunda, kanun halkoyuna sunulmak üzere Resmi Gazete'de yayımlanacak. Referandum Anayasa değişikliği Kanununun Resmi Gazete'de yayımını takip eden 60. günden sonraki ilk Pazar günü yapılacak.
SÜRECİN ÖNÜNÜ BAHÇELİ AÇTI
Anayasa değişiklik teklifinin Meclis'e gelme sürecinin önü MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli'nin 11 Ekim 2016 tarihinde Meclis'te yaptığı grup toplantısındaki çağrısıyla açıldı. Bahçeli, şunları söylemişti:
"Sayın Cumhurbaşkanı’nın fiilli başkanlık zorlamasından vazgeçmesi, yasa ve anayasal sınırlarına çekilmesidir. Şayet bu olmayacaksa, ikinci olarak, fiili durumun hukuki boyut kazanabilmesinin süratle yol ve yöntemlerinin aranmasıdır.
Dünyanın hiçbir medeni ve demokratik ülkesinde her gün suç işleyen bir yönetim ve iktidar yapısı görülemeyecek, bundan bahsedilemeyecektir. Bu durum karşısında, AKP başkanlık sistemiyle ilgili inadını sürdürecekse yine karşımıza iki seçenek çıkacaktır: İlk olarak AKP, hazırda tuttuğu veya üzerinde çalıştığı bir anayasa hazırlığı varsa, mutabık kalınan daha önceki maddeleri de ihtiva etmek kaydıyla TBMM’ne getirmelidir. Milletvekilleri, ilkeleri ve inançları doğrultusunda vicdanlarının sesini dinleyerek oy kullanacaklar, bir karara varacaklardır. İkinci olarak bu anayasa değişiklik teklifi TBMM Genel Kurulunda ya 367 sınırını aşarak kanunlaşacaktır ya da 330 eşiğinin üstünde kalarak referandum yoluyla milletin kararına sunulacaktır."
İLK GÖRÜŞME
Bahçeli'nin yaptığı çağrının ardından Başbakan Binali Yıldırım ile Bahçeli'nin arasındaki ilk temas 17 Ekim 2016 tarihinde Çankaya Köşkü'nde gerçekleşti.
ANAYASA KOMİSYONU KURULDU
Bahçeli'nin çağrısı ardından Ak Parti ve MHP kurmayları arasında görüşmelere başlandı. 19 Kasım 2016 tarihinde Ak Parti ve MHP arasında "Anayasa Komisyonu" kuruldu. AK Parti Genel Sekreteri Abdülhamit Gül ile MHP Milletvekili Mehmet Parsak Anayasa değişikliğini görüşmek için 2 kez bir araya geldi. 29 Kasım 2016 tarihinde ise Gül ile MHP'li Parsak raporlarını Başbakan Binali Yıldırım ile MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli'ye sundu.
Ardından Bahçeli ve Yıldırım arasında görüşmeler başladı. İkili arasındaki son görüşme 1 Aralık 2016 günü gerçekleşti. Görüşmenin ardından ortak açıklama yapan ikili anayasa değişiklik metninin Meclis Anayasa Komisyonu'na gönderileceği açıkladı.
TEKLİF KOMİSYONA GELDİ
Meclis Anayasa Komisyonu, 20 Aralık 2016 günü anayasa değişikliği teklifini görüşmek üzere toplandı. Gergin geçen görüşmelerin ardından Meclis Anayasa Komisyonu AK Partili 316 milletvekilinin imzası bulunan "Türkiye Cumhuriyeti Anayasasında Değişiklik Yapan Kanun Teklifi"ni 30 Aralık 2016 günü kabul etti. Komisyon, görüşmelerine 20 Aralık'ta başlanan ve AK Parti'li 316 milletvekilinin imzası bulunan Türkiye Cumhuriyeti Anayasasında Değişiklik Yapan Kanun Teklifi'ni kabul etti. Komisyon sürecinde 21 maddelik teklif 18 maddeye indirildi.
9 OCAK: GÖRÜŞMELERE BAŞLANDI
Anayasa değişlik teklifinin Meclis Genel Kurulu'ndaki görüşmeleri 9 Ocak'ta başladı.
Görüşmeler sırasında HDP'li vekiller "bu suça ortak olmayacağım" sözleriyle oy kullanmayarak "Hayır" demeyi tercih etti.
10 Ocak günü Anayasa değişikliği teklifinde maddelerin görüşülmesine geçilmesi için yapılan oylam yapıldı. Anayasa değişikliği teklifinin maddelerinin görüşmelerine geçilmesi, 338 oy ile Meclis Genel Kurulu'nda kabul edildi.
9 Ocak tarihinde başlayan anayasa değişikliği tasarısı, tartışmalar, kimi kavgalar ve ser eleştiriler altında, 6 gün içerisinde Meclis sabahlara kadar çalıştırılarak tamamlandı. HDP ve CHP’nin karşı çıkmasına rağmen, AK Parti ve MHP tarafından anayasa değişikliği 340-347 arasında değişen oy oranları ile 18 maddeden oluşan teklif ilk turda meclisten geçmiş oldu.
AK Parti ve MHP'nin fire endişesiyle başlayan görüşmelere "gizli oy" ve "tutuklu vekillerin oy kullanması" tartışmaları gündemden düşmedi.
GİZLİ OY
Değişiklik teklifinin görüşüldüğü Meclis Genel Kurulu’nda oylama esnasında AK Partili milletvekillerinin Meclis kürsüsünün olduğu yerde cep telefonlarıyla oy kabinlerini fotoğrafladığı görüldü. Yaşanan kalabalık üzerine CHP'li vekillerin itirazıyla oylama durduruldu ve kabinler ile kürsünün boşaltılması kararı verildi. Oylama, kabinlerin etrafının boşaltılması sonrasında kaldığı yerden devam etti.
PAYLAN'A CEZA
Görüşmelerin 5'inci gününde 11 madde görüşmeleri sırasında HDP'li Garo Paylan'ın Meclis kürsüsünde "soykırım" ifadesi kullanması Ak Parti, MHP ve CHP'li vekilleri bir araya getirdi. Üç parti ortak bildiri yayınladı. Paylan'a 3 birleşimden çıkarılma cezasının verildi. Cezanın ardından HDP görüşmelerden bir günlük çekilme kararı aldı. Paylan yaptığı açıklamada Meclis'te linç ortamının oluştuğu açıkladı.
KÜRDİSTAN TARTIŞMALARI
İlk tur görüşmesinde Kürdistan, soykırım ve Kürt sorununa ilişkin tartışmalar damgasını vurdu. AK Partili vekiller "Kürdistan diye bir yer yok" derken, MHP'li vekiller "Adını bile anmak istemiyoruz" ifadesi kullandı. HDP'liler ise Meclis kürsüsünden "Kürdistan realitedir" sözlerini tekrarladı. Kürdistan ve soykırım tartışmalarında CHP, AK Parti ve MHP bir blok olarak yer aldı.
KÜRSÜ İŞGALİ
Teklifin 5. maddesinin görüşmeleri esnasında CHP Milletvekili Özgür Özel "Kürsüyü sizden koruma altına alıyoruz" deyince çok sayıda CHP milletvekili, Özel'in yanına gelerek kürsü işgali yaptı. Eylem sonrası TBMM TV yayınını kesti. Görüşmelere ara verildi. AK Partililer başkanlık divanının arkasından kürsüye doğru yönelince, arbede yaşandı.
48 SAAT ARA VERİLDİ
15 Ocak günü birinci turun sona vermesi ardından Meclis Genele Kurulu, anayasa görüşmelerine 48 saat ara verdi. Aranın ardından ikinci tur görüşmeleri 18 Ocak'ta başladı.
İKİNCİ TURDA NELER YAŞANDI?
İlk turu gergin geçen görüşmelerin, ikinci turunda da benzer tartışmalar yaşandı. Görüşmelerin ikinci turunda ilk gün, teklifin ilk 7 maddesi kabul edildi.
HDP'Lİ 'REHİN' VEKİLLER
HDP'de milletvekilleri ikinci tur görüşmelerine 'Hayır' yazılı yaka kartlarıyla katıldı. Oylama için tutuklu HDP'li vekillerinin isimlerinin okunduğu sırada "Rehin" diye bağırıldı.
FİŞLEME GÖRÜNTÜLERİ
İkinci turun ilk günü yine AK Partili vekillerle ilgili skandal bir iddiayla başladı. CHP İstanbul Milletvekili Eren Erdem, görüşmelere ilişkin bir video paylaştı. Erdem, AK Parti sıralarından gizli yapılması gereken oylamada kabine giren kişilerin fişlendiğini söyledi.
AYLİN NAZLIAKA KENDİNİ KÜRSÜYE KELEPÇELEDİ
Teklifi görüşmelerinin ikinci turunun ikinci gününe ise kadın milletvekilleri arasındaki kavga damga vurdu. Saat 14:00'te toplanan Genel Kurul'da Ankara Bağımsız Milletvekili Aylin Nazlıaka, TBMM Genel Kurulu'nda başkanlık sistemini içeren anayasa değişikliği teklifinin ikinci tur görüşmeleri yapılırken, kendisini Meclis kürsüsünde mikrofona kelepçeledi. Nazlıaka'nın eylemi 1,5 saat sürdü. AK Partili kadın milletvekillerinin müdahalesiyle sonlandırıldı. Çıkan kavgada TBMM Grup Başkanvekili ve HDP İstanbul Milletvekili Pervin Buldan ve CHP İstanbul Milletvekili Şafak Pavey hastaneye kaldırıldı. İki milletvekilini darp ettiği belirtilen AK Parti Antalya Milletvekili Gökçen Özdoğan Enç de tedavi altına alındı. 10 günlük iş göremez raporu aldığı ifade edilen Gökçen Enç, 8. maddenin oylamasına katılmak için TBMM'ye geldi.
Görüşmelerin son gününde de tasarının tümü üzerine yapılan oylama da yine sık sık “açık oy kullanıldığı” yönünde tartışma yaşandı. Meclis Başkanvekili sık sık, “alanın boşaltılması” anonsu yaptı ve zaman zaman da oylamaya kısa aralar verildi. Tartışmalar nedeniyle oy sandıklarının önünde milletvekilleri toplandı.
Tasarının tümü üzerine yapılan oylamada 488 oy kullanıldı. Teklifin tümü 339 oy ile Meclis’ten geçti. Tasarının tümü için 142 red oyu kullanıldı. 5 boş 2 de geçersiz oy kullanıldı.
Meclis Başkanvekili Ayşenur Bahçekapılı sonucu, “Egemenlik gerçekten kayıtsız şartsız milletindir” sözleriyle duyurdu ve “Bu teklifin maddelerinde ve tümünde oylar usulüne göre kullanılmıştır ve teklif kabul etmiştir” diye anons etti.
Böylelikle 9 Ocak günü başlayan Meclis maratonu 21 Ocak günü sabaha karşı son buldu.
Teklifin kabul edilmesinin ardından konuşan Başbakan Binali Yıldırım, meclisin bir anayasa değişikliği yapmadığını, bunun için halka gitmenin yolunu açtıklarını dile getirdi. Yıldırım, “Biz milletvekilleri olarak işi millete tevdi ediyoruz, söz yetki karar milletindir. Yetki ve mühür milletin elindedir. Milletimiz bu konuda son sözü söyleyecek son kararı verecektir” dedi.
MECLİS'İN KABUL ETTİĞİ TÜM MADDELER
1. madde
Yargı ile ilgili düzenlemeyi içeren birinci maddeye 347 kabul oyu geldi.
2. madde
Teklifin, milletvekili sayısını 550'den 600'e çıkarılmasını öngören ikinci maddesi 343 oyla kabul edilmişti.
3. madde
Seçilme yaşının 25'ten 18'e düşürülmesini öngören 3. Madde 341 oyla kabul edilmişti.
4. madde
"TBMM ve Cumhurbaşkanlığı seçimlerinin 5 yılda bir, aynı gün yapılmasını" öngören 4. madde 343 oyla kabul edilmişti.
5. madde
Meclisin görev ve yetkilerinin sıralandığı 5. madde ise 343 oyla kabul edildi.
6. madde
Gensoruyu kaldıran 6. madde 343 oyla kabul edildi.
7.madde
Cumhurbaşkanlığı seçimini düzenleyen 7. madde de 340 oyla kabul edildi.
8.madde
Cumhurbaşkanı'na yürütme yetkisi veren ve 'Devlet Başkanlığı' sıfatı getiren 8. madde 340 oyla kabul edildi.
9.madde
Cumhurbaşkanının cezai sorumluluğunu düzenleyen 9. madde 343 oyla kabul edildi.
10.madde
Cumhurbaşkanı yardımcıları ve bakanların cezai sorumluluğunu düzenleyen 10. madde 343 oyla kabul edildi.
11. madde
Cumhurbaşkanı'na TBMM'yi feshetme ve TBMM'nin beşte üç çoğunlukla erken seçim kararı alma yetkilerini düzenleyen 11. madde 341 oyla kabul edildi.
12.madde
Cumhurbaşkanı'na olağanüstü hal ilan etme yetkisi veren 12. madde 344 oyla kabul edildi.
13.madde
Askeri mahkemelerin hangi koşullar altında kurulabileceğine ilişkin düzenlemeye yer verilen 13. madde 343 oyla kabul edildi
14.madde
Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulunun adını 'Hakimler ve Savcılar Kurulu' şeklinde değiştiren ve kurulun üye sayısını 13, daire sayısını 2 olarak belirleyen 14. madde 341 oyla kabul edildi.
15. madde
Cumhurbaşkanının bütçe kanun teklifini TBMM'ye sunmasını öngören 15. madde 341 oyla kabul edildi.
16. madde
Anayasa değişiklik teklifinde önerilen hükümet sistemine uyumluluk için anayasanın farklı maddelerinde değişiklikleri öneren 16. madde 341 oyla kabul edildi.
17. madde
17'inci Madde kabul edildi. Maddeye 342 kabul, 135 ret oyu verildi. TBMM'nin bir sonraki seçimi ve cumhurbaşkanı seçimi, 3 Kasım 2019 tarihinde yapılacak. Seçimin yapılacağı güne kadar milletvekillerinin ve cumhurbaşkanının görevi devam edecek.
18. madde
Son madde olan 18'inci maddenin oylama işlemi tamamlandı. 18'inci maddeye 344 kabul oyu, 131 ret oyu verildi. Maddeye "Cumhurbaşkanı seçilenin, varsa partisi ile ilişiği kesileceğini" içeriyor.
HABERE YORUM KAT