Türkiye'nin Hatay ve Kilis kentlerine komşu olan Suriye'nin Halep şehrinin ilçelerinden Afrin'in kontrolü kentin IŞİD'den alınmasından sonra Demokratik Birlik Partisi'nin (PYD); silahlı kanadı Halk Savunma Birlikleri (YPG) tarafından sağlanıyor.

Türkiye hükümeti PYD ve YPG'nin PKK ile "aynı şey" olduğunu savunarak Afrin'in bu güç tarafından kontrol edilmesini "ulusal güvenliğe tehdit" olarak görüyor. 

Fırat Kalkanı Harekâtı'nı 29 Mart 2017'de resmen bitirdiğini ilan eden Türkiye'nin temel hedefi Azez-El Bab hattında yaptığını Tel Ebyad'dan Rakka'ya doğru yaparak Rojava'nın diğer kantonları Kobane ile Cizîri arasındaki bağlantıyı koparmak ve bu kantonların birleşmesini önlemek olarak dile getiriliyor.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli'nin konuşmalarında sık sık dillendirdiği "Kürt koridoru" da bu noktada devreye giriyor. Afrin'e yapılan "Zeytin Dalı Operasyonu"nun sinyalini aylardır veren hükümet yetkilileri ve MHP kanadı bölgede bir Kürt koridoru oluşacağını ve bir Kürt devletinin kurulacağı teorisini argüman olarak gösteriyor.

Kantonlar nasıl oluştu, kaç kanton var?

Afrin Hatay ve Kilis ile komşu, Cizîri ise Mardin ve Şırnak ile sınır komşusu. Bölge "Batı Kürdistan" anlamına gelen "Rojava" olarak anılıyor. Rojava geçtiğimiz Ağustos ayına kadar üç kanton bölgesinden oluşuyordu. Afrin'de 400 bin, Kobanê'de 200 bin ve Rojava'nın en büyük yerleşimi Cizîri'de ise 1 milyona yakın nüfus bulunuyor. 

8 Ağustos 2017'de Suriye'nin kuzeyinde Şehba Mıntıkası olarak bilinen bölge dördüncü kanton ilan edildi. Bu sayede 16 Mart 2016'da Kuzey Suriye Federasyonu olarak ilan edilen bölgede tam dört kanton kurulmuş oldu.

Şehba Kantonu'ndan önce Cizîri Kantonu 21 Ocak 2014, Kobanê Kantonu 27 Ocak 2014 ve Afrin Kantonu 29 Ocak 2014'te ilan edilmişti.

Afrin'in kantonlar için önemi

Özellikle bölgede Çiyayê Kurmênc (Kürt Dağı) olarak da bilinen Afrin'de Kürtlerin tarihi bin yıl öncesine kadar uzanıyor. Afrin'in merkezinde az sayıda Arap, Mabata bölgesinde Alevi Kürtler, Kastel Cındo ve Ezazê civarında Ezidi Kürtler bulunuyor.

Kürt nüfusunun ağırlıkta olması açısından da Kobane'ye benzetilen Afrin, Rojava özerklik hareketi açısından son derece önemli. Ekonomik açıdan ise Kürt hareketine en çok destek vermiş olanı.

"Zeytin Dalı"ndaki asıl gönderme 

Türkiye harekatın adını "Zeytin Dalı Operasyonu" koyarak, siyasi söylemlerde dile getirilen "amaç barış getirmekten" öte bir vurgu yapıyor aslında. Çünkü Afrin zeytin, zeytinyağı, un ve şekeriyle kantonlara ve Kürt hareketine ekonomik destek sağlıyor.

Başbakan Binali Yıldırım "Zeytin Dağı Harekatı"yla  ilgili "Zeytinler halka, dalları teröristlere gidiyor" diye konuştu.

Afrin, "demokratik özerklik" projesinin dünyaya anlatılması için bölgede 'vizyoner' bir nitelik taşıyor.

2014'ten beri Yasama Meclisi, Meclis Başkanlık Divanı ve Yürütme Konseyi'nden oluşan Kanton yönetiminde Araplar da bulunuyor. 

Göreceli olarak istikrarını koruması nedeniyle Afrin, 2013'ten itibaren IŞİD'in eline geçen Rakka, Menbic, El Bab ve Cerablus'tan kaçanlar için sığınak oldu. Yedi kasaba ve 365 köyden oluşan Afrin'in 400 bin civarındaki nüfusu göçlerle iki katına çıktı.

Türkiye'nin Tel Rıfat hedefi

Fırat Kalkanı Harekatı'nın ardından Kürtler açısından ulaşımın sağlanamadığı El Bab'ın hemen altında Suriye ordusu bir set çekmişti. Bu da Suriye'deki Kürtlerin Afrin'e bir şekilde ulaşmasına da imkân verdi.

 Türk Silahlı Kuvvetleri (TSK) ve Özgür Suriye Ordusu (ÖSO) etiketli grupların Tel Rıfat'ı düşürmesi halinde bu koridorun önünün kesilmiş olacağı, esas amacın da bu olduğunu düşünüyor.

Cumhurbaşkanı ve AKP Genel Başkanı Recep Tayyip Erdoğan dün "Afrin operasyonu sahada fiilen başlamıştır" derken "Bunu Menbic takip edecek. Madem Menbic'te bize verilen sözler şu ana kadar yerine getirilmedi, bunun gereğini yapmamıza kimsenin söyleyecek sözü olamaz" ifadelerini de eklemişti. Erdoğan'ın bu sözleri de tam ortasında El Bab'ın olduğu Münbiç-Tel Rıfat hattının da hedeflendiği şeklinde yorumlanıyor.